Tata wyszperał rodzinną księgę rodowodową swojego dziadka (czyli mojego pradziadka). Pradziadek brał udział w Powstaniach Śląskich.
Na zdjęciu widnieje urzędowe potwierdzenie zawarcia ślubu pradziadka z prababką. Na pierwszy rzut oka - stary dokument, wartość sentymentalna dla rodziny. Warto jednak przyjrzeć się dokładnie datom oraz miejscom. I trzeba znać historię Górnego Śląska po I Wojnie Światowej.
Pradziadek, Paweł, urodził się w 1897 w Bobrku (dzisiaj dzielnica Bytomia), powiat bytomski. Jego rodzice, Maciej i Wiktoria, mieszkają w Rudzie (dzisiaj dzielnica Rudy Śląskiej). Prababcia, Berta Anna, urodziła się w w 1899 w Miechowicach, powiat bytomski (dzisiaj dzielnica Bytomia). Jej rodzice są odpowiednio z Miechowic i Szombierek (również dzielnica współczesnego Bytomia).
Pradziadek i prababcia biorą ślub 21 stycznia 1922r w Szombierkach. Pod tą datą jest druga data - 8 kwietnia 1926 i tekst "zgodność poświadczam" oraz pieczątka Urzędu Stanu Cywilnego w Królewskiej Hucie (dzisiaj Chorzów).
Co w tym ciekawego?
W wyniku Powstań Śląskich (1919-1921), plebiscytu (wiosna 1921), międzynarodowej konferencji (jesień 1921) oraz umowy polsko-niemieckiej (maj 1922), Bytom był niemiecki a Królewska Huta polska. Dzisiaj między Bytomiem a Chorzowem kursuje tramwaj. Na dawnej granicy stoi Obi. I tylko odrestaurowany bunkier przypomina o skomplikowanej historii.
Pradziadek Paweł, powstaniec śląski, mieszkający w niemieckim Bytomiu, być może nie czuł się dobrze w młodym państwie niemieckim (tzw. Republika Weimarska), z rosnącym nacjonalizmem. Może był szykanowany. A może zaważyły przyczyny ekonomiczne (w Niemczech w pierwszej połowie lat 20-tych szalał kryzys gospodarczy i hiperinflacja). W każdym razie w roku 1925 albo 1926 podejmuje decyzję o przeprowadzce do Polski. Może pod wpływem ojca - prapradziadek Maciej mieszka w Rudzie, czyli w Polsce. Nazwisko i imiona w tej gałęzi rodziny są rdzennie polskie. Pradziadek zabiera żonę i dwójkę dzieci, przenoszą się do Polski. Z bytomskich Szombierek do dzielnicy Królewskiej Huty, gdzie zamieszkują, w linii prostej są... 4km. Ale to przeprowadzka przez granicę. Z Niemiec do Polski.
Co ciekawe, rodzina prababki Berty, jest z Bytomia. Nazwisko - "Kapica", brzmi polsko. Na dokumencie widać, że ich miejsce zamieszkania zamazano i przybito pieczątkę "w Królewskiej Hucie". Czyli prababka uznała, że do Polski należy też zabrać rodziców.
Ciekawe jak wyglądała rodzinna debata. Jakie padały argumenty za i przeciw?
Mieszkając w Bytomiu, pradziadkowie za sąsiadów mieli głównie Ślązaków mówiących po polsku (np. Klub Sportowy Szombierki był polskim klubem w niemieckim Bytomiu). W Królewskiej Hucie, osiedlają się w osiedlu robotniczym, gdzie sporo sąsiadów to niemiecko-języczni Ślązacy (klub sportowy znany później jako AKS Chorzów, jeszcze w 1923r nazywał się... Verein für Rasenspiele Königshütte).
Moi pradziadkowie mieli 7 dzieci. Pierwszych 2 synów, urodzonych jeszcze w Bytomiu, nazywają Alfred i Alojzy (imiona raczej niemieckie, aczkolwiek ich drugie imiona są tradycyjne polskie). Dzieci urodzone w Królewskiej Hucie, dostają na imię Kazimierz, Stanisław itp. Duży kontrast. I chyba imiona dzieci podkreślają decyzję o przeprowadzce do Polski.
Mój dziadek, już po II Wojnie Światowej, weźmie za żonę Gertrudę, wychowaną w domu, gdzie mówiło się po niemiecku. Babcia do swoich dzieci i wnuków mówiła oczywiście po polsku (raczej godała po Ślůnsku!), ale do końca życia potrafiła czytać i pisać po niemiecku bez pomocy słownika.
Skomplikowane losy Ślązaków. I mała historia rodzinna na tle Historii przez duże H.
PS. Polecam odwiedziny w Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. To niezwykłe muzeum zabierze was w podróż w czasie. Pokaże wam jak skomplikowane było życie na Górnym Śląsku 100 lat temu. I jak zwykłe decyzje, typu ślub czy przeprowadzka, były podejmowane na tle Historii oraz jak Historia wpływała na życie zwykłych ludzi, takich jak mój pradziadek.
Historia to zawsze byla moja pieta achillesowa. Co przeczytalam, zaraz zapomnialam. Ale milo poczytac 😉💙
The rewards earned on this comment will go directly to the people( @pl-travelfeed ) sharing the post on Twitter as long as they are registered with @poshtoken. Sign up at https://hiveposh.com.