Fot. Saoirse Ronan jako Maria I Stuart; scena z filmu Mary Queen of Scots (2018r.)
432 lata temu, 8 lutego 1587 roku na zamku Fotheringhay w Anglii odbyła się egzekucja Marii I Stuart; królowej Szkotów i Szkocji oraz królowej Francji. Urodziła się w 1542 roku w pałacu Linlithgow w Szkocji nieopodal Edynburga, z małżeństwa Jakuba V Stewarta i Maria de Guise. Zgodnie z obowiązującym w Szkocji prawem, nowo narodzona Maria stała się naturalnym spadkobiercą szkockiego tronu. Do roku 1554 regencję w jej imieniu sprawował James Hamilton, 2. hrabia Arran, a następnie do 1560 roku matka Marii I Stuart. Jeszcze jako kilkumiesięczne dziecko została Maria, zgodnie z traktatem z Greenwich, przeznaczona na żonę syna Henryka VIII, czego owocem miała być angielsko-szkocka unia. Zamysł ten spotkał się z szerokim niezadowoleniem wśród szkockich elit; w grudniu 1543 roku Parlament Szkocji zerwał traktat z Greenwich i odnowił z Francją pakt Auld Alliance, sprowadzając tym samym do Szkocji angielskie wojska Henryka VIII, który interwencją zbrojną chciał wymusić postanowienia traktatu z Greenwich (małżeństwo małoletniej Marii ze synem Henryka VIII Edwardem). Francuski król Henryk II zaoferował Szkocji pomoc militarną oraz traktat małżeński, na mocy którego młody Delfin Francji, Franciszek, miał poślubić Marię, łącząc oba królestwa silnym sojuszem. Maria, mając pięć lat, została wysłana na francuski dwór królewski, gdzie przebywała przez kolejnych trzynaście lat. W 1558 roku poślubiła Franciszka II Walezego, tym samym stając się po śmierci Henryka II królową Francji. Dwa lata później, w czerwcu 1560 roku zmarła Maria de Guise, a pół roku później mąż Marii Franciszek II. Na mocy nowego traktatu z tego samego roku, Francuzi wycofali się ze Szkocji, uznając Elżbietę I - córkę Henryka VIII i kuzynkę Marii I Stuart - za prawowitego monarchę Anglii. Owdowiała Maria zmuszona została do powrotu do Szkocji i stawienia czoła niechętnej jej Elżbiecie I, oraz wewnętrznym sporom w Szkocji.
W 1565 roku królowa Maria poślubiła potomka Henryka VII - Henryka Stuarta, lorda Darnley. Wywołało to falę krytyki ze strony środowisk protestanckich, do których przyłączył się także brat królowej Marii, lord Moray. Opór ten został rozbity przez wojska lojalne królowej. Małżeństwu oponowała także sama Elżbieta I, obawiając się zagrożenia ze strony potomstwa Marii i Henryka, które zgodnie z prawem stawało się spadkobiercami angielskiej i szkockiej korony. Kolejne lata upłynęły na licznych intrygach, bitwach i potyczkach pomiędzy szkocką królową i jej stronnikami a wewnętrznymi przeciwnikami. W 1568 roku musiała uciekać do Anglii, gdzie przez kolejnych 19 lat była więziona przez Elżbietę I.
W 1586 rok w Londynie zawiązał się spisek, którego inicjatorem był błyskotliwy młodzieniec Anthony Babington. Głównym celem było uwolnienie królowej Marii oraz zamordowanie Elżbiety I. Spiskowcy nawiązali kontakt z Marią I Stuart, wciągając zdesperowaną królową w niebezpieczną grę. Plan został odkryty i rozpracowany przez królewskiego sekretarza Francisa Walsingham. Jesienią 1586 roku w zamku Fotheringhay rozpoczął się proces przeciwko królowej Szkotów. Najwyższy sąd królewski orzekł jej winę, zalecając Elżbiecie I karę śmierci, która została przez nią podpisana. Ostatnie słowa królowej Szkocji brzmiały In manus tuas, Domine, commendo spiritum meum, czyli W Twoje ręce Panie powierzam ducha mego. Wyrok wykonano 8 lutego 1587 roku.
Opracowanie:
@cezarys
Świetny kawałek historii.
I dla Szkocji dość tragiczny, bo przecież wraz ze śmiercią Elżbiety I i przejęciu tronu przez syna Marii Stuart kłopoty się nie skończyły. Najgorsze dopiero miało nadejść.
A tak przy okazji, to w najnowszym filmie o królowej Szkocji, wyglądem bardziej przypomina ona swoją kuzynkę Elżbietę Tudor, niż siebie samą ;)