Karadelikler çok ilgi çekici doğa fenomenleridir. Eğer süper kütleli bir dev yıldız ömrünün sonundaki süper-nova patlamasından sonra kütleçekimine yenik düşerse, yıldızın tüm kütlesi tek bir noktadaki korkunç çekim etkisiyle içe doğru çekilip, çökecek ve bir tekillik noktasında sıkışacaktır. Bu bir karadeliktir. Ama burada bir madde söz konusu. Ya hiç madde olmasaydı. Bir karadelik oluşabilir miydi?
KUGELBLITZ
Kozmoloji, uzay bilim ve karadeliklere meraklı bir çok kişi tarafından çok da bilinmeyen bir isimdir 'Kugelblitz'. Almanca kökenli bu sözcüğün kelime anlamı, 'ışık topu', ya da 'Top şeklinde şimşek' şeklinde verilebilir. Bildiğimiz gibi belli bir çaptaki bir alana (ya da hacme diyelim) belli oranda maddeyi sıkıştırırsak, uzayın bu bölgesinden çok büyük bir madde yoğunluğu elde ederiz. Bu yoğunluğun neden olduğu kütleçekim etkisi, deyim yerindeyse, ışığın bile kendisinden kaçamayacağı bir ortam oluşturur. İşte bu bildiğimiz anlamda bir karadeliktir. Koca güneşin tüm maddesini yalnızca 3 km'lik bir alana bir şekilde sıkıştırabilirseniz, güneş bir karadelik olur. Dünyamızın tüm maddesini, bir elma kadar alana sıkıştırabilirseniz, dünya da bir karadelik olur.
Ama dikkat ettiyseniz, karadeliklerden bahsederken hep bir yıldızın ölümü, hep bir madde miktarının çok küçük bir hacme sıkışmasından bahsediyoruz. Sanki madde yoksa karadelik olamazmış gibi düşünmüyor da değiliz. Ya bu doğru değilse! Ya hiç madde olmadan ya da kütle olmadan da karadelik oluşabilirse? Bilindiği kadarıyla evrende hiç böyle bir durum yok, bilinmiyor, ya da gözlemlenmemiş. Ama bu teorik olarak mümkün. İşte Kugelblitz adı verilen yapılar. Hiç bir kütle olmadan oluşan karadeliklere kozmoloji de verilen isim. Bildiğiniz gibi ışığın bilinen her hangi bir kütlesi yok. Ama taşıdığı bir momentum, bir enerji var. Aslında buradaki enerjiden kastımız, frekansına bağlı olarak, ışık elektromagnetik dalgasının titreşim enerjisi. Yani gördüğümüz ışık da , göremediğimiz dalga boylarındaki elektromagnetik dalgalar da aslında teknik olarak birer ışık.
Bu anlamda her bir dalga boyundaki ışığın bir titreşim frekansı bulunmaktadır. Düşük dalga boylu ışıklar, yüksek frekanslı ve yüksek enerjilidir. Yüksek dalga boylu ışık ise tam tersi. Küçükken oynadığınız oyunlardan birini hatırlatalım size. Eğer güneşli bir havada elinizdeki büyüteçle güneş ışığını yerdeki kağıt parçalarına odaklarsanız, kağıt alev alır. Çünkü aslında siz güneşten gelen ışığın şiddetini tek bir noktaya odaklıyorsunuz ve bu ışığın enerjisini ısıya dönüştürüyorsunuz. Bu da ışığın aslında ısı taşıdığının bir göstergesidir. Uzaydaki bir noktayı bu şekilde radiatif bir şekilde ısıtırsanız, yani çok sayıda fotonu bir noktaya sıkıştırırsanız, uzayın o noktasının yapısını bozarsınız. Hatta yeterince fazla yapabilirseniz, tıpkı kütle çekimle maddenin uzay-zamanı deldiği gibi siz de o noktayı deler ve bir 'kugelblitz' yani ışıktan yapılmış bir karadelik elde edebilirsiniz. Ne kadar ilginç değil mi? Hayal bile edilemeyecek kadar çok ışık, tek bir noktasal boyutta odaklanmış ama sonrası karanlık!!
Son olarak, bir Kugelblitz oluşabilmesi için öyle hayal gücümüzün erişebileceği seviyede ışık üretmekle mümkün olmaz onu söyleyeyim. Öyle bir ışık miktarından bahsediyoruz ki, Kugelblitz üretebilmek için trilyonlarca sene boyunca ışık üretsek yakınına bile varamayız. Örnekleme olarak şöyle söyleyebilirim. Gece gökyüzüne baktığımızda, görüş sahamızda bulunan, görebildiğimiz ve göremediğim tüm yıldız ve gök cisimlerinin, görebildiğimiz ve göremediğimiz tüm dalga boylarındaki ışıklarını eğer hiç bir kayba uğramadan alıp uzaydaki sonsuz küçük bir noktaya odaklayıp, sıkıştırabilseydik, ancak o zaman bir Kugelblitz elde edebilirdik.
Bu da şurda şöyle dursun... 😋
Kaynaklar
- Kugelblitz: Işıktan Oluşan Karadelik!
- Youtube Video: The Kugelblitz: A Black Hole Made From Light
- Kugelblitz (astrophysics)
çok ilginç hem de..
o kadar ışığın bir araya gelmesinin sonucunun karanlık olması daha ilginç.
buralarda olduğunuzu bilmek bile güzel:)
Evet çok fantastik bir şey olduğunun ileri derecede farkındayım 😊. Ama benim suçum değil, bilimin suçu 🤣. Bu arada buralardayım siz hiç merak etmeyin. Sizler gibi yüksek profilli, değerli dostlarıma arkamı dönüp gitmeye hiç niyetim olmadı, olmaz da. Ara sıra bloguma bakmayı es geçmeyin. Bizi bu dünyanın klişe gerçeklerinden koparıp ilginç dünyalara götürecek şeyler yazmaya devam edeceğim. Tek fark, eskisi gibi uzun boğucu yazılar değil, tadımlık lokmalar olacak.
Ellerinize sağlık hocam.
Kugelblitz elde etmek baya zormuş😃
Baycan hocam doğrusunu isterseniz imkansız🙃. Teorik birşey bu. Ama yetmişli yıllarda bildiğimiz karadelikler de teoriden ibaretti. Şimdi ise fotoğraflarını çektik. Belki biz bir Kugelblitz yaratamayabiliriz ama evren bir yerlerde mutlaka yaratmıştır. Evrenin daha katrilyon kere katrilyon kere katrilyonda birini keşfedebildik. O nedenle bi heyecanlanmamak elde değil. Bu arada yorumunuzla blogumu bir kez daha onore ettiniz teşekkürler.
Hocam seni tekrar görmek güzel. Ellerine sağlık. Teoriler teorileri getiriyor ve insanlığın ufku açılıyor. Şimdilik kugelblitz teorisini imkansızlaştıracak bir fizik bilgisi yok diye biliyorum. Hatta kugelblitz in kullanımına yönelik bile teoriler atılıyor ortaya. Yanlışım yolsa bir dönem uzay araçlarına çok uzun süreli itki gücü oluşturabilmek adına bundan nasıl faydanalanabiliriz diye de bir teori vardı. Ama tabii vu teorinşn önünde de çözülmesi gereken noktalar; çok küçük bir kugerblitzin çabucak çökeceği ve aynı zamanda ortaya çıkacak muazzam ısının nasıl çözüleceği olarak duruyorlardı. Bilim dünyasının çılgın ve imkansız görünen teorilerle uğraşması muhakkak insanlığa belki hedefin çok ötesinde düşünülmeyen yeni kazanımlar bırakacaktır.
Hem de o kadar güzel yan gelişmeler çıkacaktır ki! Ama benim biraz buruk olduğum da bir nokta var. O da keşke ultra ileri bilimsel, bize 3 gömlek fazla filan demesek de devlet teşvikleriyle bu konularla da çalışmanın bir ucundan tutsak. Ama biraz zor şu anki durumda. Başkaları uğraşıyorken bizim izleyici olarak kalmamız üzücü oluyor. Herneyse Kugelblitz kafa uçuklatan cinsten birşey. Bu tip bişeyi eldeki imkanlarla oluşturmak şu an için birazcık imkansız. Ama oluşturulabileceğini varsaysak bile, senin de değindiğin gibi o noktaya pompalanmış olan enerjinin ultra-aşırılığını nasıl kontrol edebilirdik. Buna hangi zeka, hangi teknoloji yeterdi bilemiyorum.
Güzel yorumun için teşekkür ederim. Ben durup durup kendiliğinden şarj olan pil gibiyim bu platformda. Yazmayı ve paylaşmayı seviyorum. O nedenle bu tip paylaşımlarım belli aralıklarla devam edecek.
Congratulations! This post has been upvoted from the communal account, @minnowsupport, by gokhan83kurt from the Minnow Support Project. It's a witness project run by aggroed, ausbitbank, teamsteem, someguy123, neoxian, followbtcnews, and netuoso. The goal is to help Steemit grow by supporting Minnows. Please find us at the Peace, Abundance, and Liberty Network (PALnet) Discord Channel. It's a completely public and open space to all members of the Steemit community who voluntarily choose to be there.
If you would like to delegate to the Minnow Support Project you can do so by clicking on the following links: 50SP, 100SP, 250SP, 500SP, 1000SP, 5000SP.
Be sure to leave at least 50SP undelegated on your account.
Senden öğrendiklerimi sürekli satıyorum. Bir tane daha oldu :)
Dostum aracı gibisin desene 😊😊😊 Şaka bir yana benim de öğreneceğim daha milyonlarca şey var. Emin ol öğrendiğim her bilgiyi, her ilginçliği sizlerle paylaşırım. Ahh o zaman zaman zaman...
Bildigimiz karadelik ile bu karadelik arasinda ne gibi farklar olurdu acaba..
Posted using Partiko Android
Aslında nihayetinde oluşan karadelik her ikisinde de aynı. Ama oluşum şekilleri farklı. Temel şey ikisinin de uzayı delmesi. Sonuçta birinde madde uzayı deliyor. Diğerinde de saf enerji. Madde ile olanı genel görelilik açıklıyor, ışıkla olanı da özel görelilik. Her ikisi de büyük deha Einstein’ın evlatları. Dolayısıyla çıkış noktası olarak her ikisi de göbekten birbirine bağlı. Zaten Kugelblitz’in olayı bildiğimiz E=mc2 bağıntısından yola çıkılarak ortaya çıkarılmış.
Bu yazı Curation Collective Discord Sunucusunda küratörlere önerilmiş ve manuel inceleme sonrasında @c-squared topluluk hesabından oy ve resteem almıştır. @c-squared hesabı topluluk witness'ı olarak faaliyet göstermektedir. Projemizi desteklemek isterseniz bize buradan witness oyunuzu verebilirsiniz.
This post was shared in the #turkish-curation channel in the Curation Collective Discord community for curators, and upvoted and resteemed by the @c-squared community account after manual review.
@c-squared runs a community witness. Please consider using one of your witness votes on us here
Congratulations @gokhan83kurt! You have completed the following achievement on the Steem blockchain and have been rewarded with new badge(s) :
You can view your badges on your Steem Board and compare to others on the Steem Ranking
If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word
STOPVote for @Steemitboard as a witness to get one more award and increased upvotes!