Jacob Fugger (1459–1525)
Bundan tam 500 yıl önce yaşamış Alman bankacı ve tüccar, sahip olduğu servetinin günümüzdeki değeri göz önünde bulundurulduğunda tüm insanlık tarihinin en zengini adamı.1459 yılında Almanya Augsburg’da dünyaya geldi.Ardından 1498'de Augsburg’un kurucu ailelerinden birinin mensubu Sybille Arzt ile evlenmişti.Çiftin çocuğu olmadı ve aile işletmesini yeğenleri Anton ve Raymund’a bırakacaktı.
J.Fugger şayet bugün yaşasaydı; serveti Bill Gates, Warren Buffet, Carlos Slim ve Mark Zuckerberg’inkilerin toplamından daha fazla olacaktı.Tamı tamına 400 milyar dolardan bahsediliyor.
Fugger’in servet/gayri safi milli hasıla oranına en çok yaklaşan kişi dünyanın ilk dolar milyarderi John D. Rockefeller olmuştur.
Jacob Fugger öyküsünü yazmak için kendi hayatını adayan yukarıdaki kitabın yazarı Greg Steinmetz’e göre, “Zengin” lakaplı Fugger’in serveti günümüzün parasıyla tamı tamına 400 milyar doları aşmıştı.
Amerikan Wall Street Journal gazetesinin eski editörlerinden Steinmetz, Fugger’i “tarihin en zengin insanı” olarak görüyor.
Greg Steinmetz göre, Jakob Fugger gelmiş geçmiş en güçlü bankacıydı.Onun döneminde Rönesans yaşanıyor ve dünyayı iki kişi kontrol ediyordu; Roma Germen İmparatoru ve Papa. Her ikisini de Fugger finanse ediyordu” diyor.
Örneğin George R.R. Martin’in yazdığı ve daha sonra diziye uyarlanıp rekorlar kıran Game of Thrones dizisinde önemli bir konumda bulunan Braavos Demir Bankası (Iron Bank of Braavos) zamanının Jacob Fugger’in, Mediciler’in ve Rothschild ailesinin kudretinden esinlenildiği düşünülmektedir.)
Jacob Fugger hakkında tarihi kaynaklar kısıtlıdır.Bunun sebepleri kendisinin bir Alman olması ve İngiliz metinlerde pek yer almaması, renkli bir karakter olmaması, namını yaşatacak heykeller,katedraller yaptırmaması,siyasete bulaşmayıp mütevazi bir hayat sürmesidir.Ayrıca rönesans dönemi itibariyle şöhretli hiç bir sanatçı veya sanatçı gurubuna abartı finansal ödenek ayırmamıştır.
Steinmetz kitabında “bankacılar perde arkasında çalışmaya alışkındır” diyor.
Peki bu adamın gelmiş geçmiş en zengin adam olması tarihin akışını nasıl etkilemiştir?
Steinmetz’e göre Jakob döneminin en güçlü bankacıymış ve tarihte hiçbir bankacı onun kadar güç ve etkiye sahip olmamış.
Öyle ki Jakob İspanya kralı 1. Carlos’un 5. Şarlken olarak Kutsal Roma Germen imparatoru seçilmesi için rüşvet verdiği rivayet edilir.Carlos 5.Şarklen seçildikten sonra yeni dünyayı sömürgeleştirerek Jakob Fugger ve onun izinden gelenlerin yeni bir niş alan olarak rahatça at koşturabilecekleri bir yer haline getirtmiştir.Yani düşünün Fugger bir alman Carlos ise bir İspanyol. Fakat Fugger bu taht oyunlarında kendi soydaşını değil de menfaatini gözettiği bir İspanyol kralını destekliyor.Günümüzde de bu hemen hemen tablo aynıdır,değişen sadece aktörlerin ve kurumların isimleridir.
JACOB FUGGER’İN ÖNEMLİ İCRAATLARI
-Verdiği krediler karşılığında maden çıkarma hakları elde etti ve bakır ile gümüş ticaretini tamamen eline geçirdi.
-Baharat ticaretine de girişti. bir nevi kapitalizmin kurucusu oldu.
-Bilginin önemini keşfetmiş ve bilgiye rakiplerinden önce erişmek istemiştir.Bundan dolayı farklı şehirlerdeki siyasi ve ticari faaliyetler hakkında bilgi getiren ulaklara para ödemiş. böylece bir güncel haber bülteni kurmuştur. Bazı kaynaklarda bu durum dünyanın en eski gazetesi olarak kabul görüyormuş.
(Örneğin Daha önceki yazılarımda da belirttiğim üzere teknik analizin babası Charles Dow’da daha sonradan adına Wall Street Journal dediğimiz dünyanın en prestijli finans bültenini ortaklarıyla beraber kurmuştu.)
-Orta Çağ döneminde Katolik kilisesi faizi tefecilik adı altında günah olarak gördüğü için izin hristiyanlara faizle kredi vermeye izin vermiyordu.Ancak Fugger aynı zamanda önemli bir müşterisi olan papa X. Leo başta olmak üzere bankasına para yatıran müşterilerine %5 faiz ödemeye başlayarak kurduğu bu finansal sistemi gayet güzel işletiyor ve zenginliğine zenginlik katıyordu.Buna ek olarak Yahudi cematinin -ki Fugger’in bu cemaatin mensubu olduğu rivayet edilir- nasıl bu yolla (faiz,tefecilik) zenginleşip ülkelerin önemli finans kaynaklarını ellerine geçirdikleri kanısına varmışsınızdır.
-Vatikan’la ortaklaşa günahların affı ve cennetten yer vaadiyle senet (enüljans vb. senetler) satıyorlarmış.Bunu st.Pietro Katedrali’nin inşa masraflarını karşılamanın bir yolu olarak papa X.Leo’ya önermiş.Akabinde reformist Martin Luther bu uygulamaya karşı çıkarak büyük bir isyanı tetiklemiştir.
(Araştırıp bakınız: Avrupa’da Reform Hareketleri)
-Macellan’ın dünyanın etrafında dolaştığı yolculuğun masraflarının önemli kısmını karşılamıştır.
-Kristof Kolomb’un Hindistan’a niyet edip (India) kazara Amerika’yı keşfetmesine ve hazin son ile karşılaşmasına sebep olan seyahatine fon sağlamıştır.
JAKOB FUGGER’DEN ÖNEMLİ YATIRIM TAVSİYELERİ
Marketwacth dünyanın en zengin insanı Jacob Fugger’in yatırım tavsiyelerini derledi.İşte Fugger’in el yazmalarından derlenilen o tavsiler:
Başkaları korkarken siz yatırım yapın
Fugger servetini katlayan iki büyük risk aldı. Bunlardan ilki Tyrol Arşidük’ü Sigmund’u Venedik’i işgal etmesi için finanse etmesi oldu. Ardşidük Venedik’i fethetti. Karşılığında yaşadığı bölgenin en büyük gümüş madenini işletme hakkı aldı.
Fugger başkaları korkarken Macaristan’ın güneyindeki bir bakır madenini de işletti. Diğer yatırımcılar Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgeyi fethedeceği endişesiyle bakır madeni işletmeye sıcak bakmıyorlardı. Fugger madeni devraldı ve oldukça iyi paralar kazandı. Fugger’in ölümünden sonra Osmanlı bölgeyi işgal etti.
Vazgeçilmez olun
Başarısız olamayacak kadar büyüyün. Müşterileriniz istedikleri paranın sadece sizde olduğunu bilsinler. Böylece onlara istediğiniz şartı koşabilirsiniz.
Gerçeklerden haberdar olun ve en doğru bilgiye ulaşın
Fugger bilginin güç olduğunun farkına varmıştı. Avrupa’nın dört bir yanında muhbirler çalıştırıyordu. Muhbirler etrafta olup biteni sürekli Fugger’e haber veriyorlardı. Kimilerine göre Fugger dünyanın ilk haber ajansını kurmuştu.
İyi bir eğitim alarak kendinizi geliştirin
Bankacılığı keşfeden İtalyanlar hesap defteri tutma ve bilanço hazırlamada ustaydı. Fakat Alp dağlarının kuzeyinde bu sistemi ilk uygulayan kişi Fugger’di. Aynı zamanda şirketlerini sık sık denetlettiren Fugger hesap tutumunda oldukça titizdi.
Faydalınılan Kaynaklar
The Richest Man Who Ever Lived,Greg Steinmetz,August 2015
(https://www.goodreads.com/book/show/23492778-the-richest-man-who-ever-lived)
https://www.nytimes.com/2015/07/31/business/dealbook/jacob-fugger-and-the-renaissance-superrich.html
İlber Ortaylı ve Celal Şengör’ün konuyla ilgili Teke Tek Özel programı:
(48. dakikadan sonra…)