ကမၻာ့ေႀကြးျမီပ်က္ကပ္သစ္ အစပ်ိဳးခ့ဲေလျပီလား

*** ကမၻာ့ေႀကြးျမီပ်က္ကပ္သစ္ အစပ်ိဳးခ့ဲေလျပီလား ***
  ကမၻာ့နိုင္ငံအသီးသီးတို႕၏ စီးပြားေရး တိုးတက္မွဳ နုန္းျမင့္တက္လာျပီးေနာက္ အလင္းရွိရာ အရိပ္ပါ ဆိုသလို ေႀကြးျမီ အရိပ္မည္းႀကီး ကပ္လိုက္လာေလသည္။ ဤသို႕ေသာ အေျခအေနသည္ ၁၅ နွစ္ နွင့္ ၂၀ နွစ္အေတာအတြင္း ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္။ လြန္ခ့ဲျပီးေသာ ကာလ ၁၉၈၂ - ၈၅ ခုနွစ္တြင္ ပထမဦးဆံုး ေႀကြးျမီပ်က္ကပ္ ျဖစ္သည့္ လက္တင္အေမရိကန္ပ်က္ကပ္ ျဖစ္ေပၚခ့ဲဖူးသည္။

 ၁၉၇၀ ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘရာဇီး ၊ အာဂ်င္တီးနား ၊ ခ်ီလီ ၊ မကၠဆီကိုနွင့္ အာဖရိက အပါအဝင္ နိုင္ငံမ်ားတြင္  ကုန္စည္ေစ်းနုန္းမ်ားျမင့္ တက္လာျခင္းနွင့္ ေငြေဖာင္းပြ မွဳ နုန္း ျမင့္တက္လာျခင္း တို႕ က စီးပြားေရး တိုးတက္မွုကို ရွိေနသေယာင္ျဖစ္ေစခ့ဲသည္။ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳရွိေနျခင္းသည္ တင္ပို႕ကုန္မ်ားတိုးတက္လာျခင္းမွ ေဒၚလာမ်ားကို သိုမွီးရရွိရန္ အခြင့္အလမ္းျဖစ္ေစသည္။ ထိုက႔ဲသို႔ ေဒၚလာ သိုမွီးရရွိေစျခင္းသည္ အေမရိကန္ဘဏ္မ်ားမွ ေဒၚလာေငြ ေခ်းယူျခင္းကို ကြင္းဆက္ျဖစ္ေစနိုင္သည္။ အဘယ့္ေႀကာင့္ ဆိုေသာ္ ေရနံထြက္ရွိရာ OPEC နိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရနံကို ကမၻာသံုးေရနံေငြေႀကး (Petrodollar) ျဖင့္ ျပန္လည္ဝယ္ယူလာႀကေတာ့မည္ျဖစ္ေသာေႀကာင့္ ပက္ထရိုေဒၚလာျပန္လည္ သံုးစြဲမွဳ (Petrodollar Recycling) ကို ျဖစ္လာေစမည္။

    Petrodollar ကို ၁၉၇၄ ခုနွစ္ အေမရိကန္ သမၼတ နစ္ဆင္ လက္ထက္တြင္ ဟင္နရီကစ္ဆင္းဂ်ာနွင့္ ဝီလ်ံဆိုင္မြန္တို႕က ဖန္တီးခ့ဲႀကသည္။ Petrodollar စတင္က်င့္သံုးေသာေန႔ တြင္ အေမရိကန္ဘဏ္မ်ား ေဒၚလာဘီလီယံနွင့္ ခ်ီေသာေငြမ်ား ဖန္တီးနိုင္ခ့ဲျပီး စေတာ့ေစ်းကြက္လည္း အတက္ျပခ့ဲသည္။ နိုင္ငံတကာမွ ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအားလံုးလည္း ဝမ္းသာလံုးဆို႕ရေသာ ေန႔ျဖစ္ခ့ဲသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေႀကြးျမီမ်ားျပားမွဳ ျဖစ္လာေစျပီး အတိုးေပၚ အတိုးဆင့္ကာ ျပိဳလဲ ပ်က္ဆီးကိန္းဆိုက္လာျပီ ျဖစ္သည္။ အာဖရိက နိုင္ငံ မ်ားမွာ ဆိုလွ်င္ ေတာႀကီးျမက္မည္း အတြင္းမိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးမ်ား ဝင့္ႀကြားေဆာက္လုပ္ ႀကျပီး အတုအေယာင္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ ျဖစ္လာေစခ့ဲသည္။ ဆြစ္ ဘဏ္မ်ားမွ ေငြစာရင္းမ်ားမွာ အေႀကာင္းမ့ဲ ခိုးယူျခင္းခံ လာႀကရသည္။ 

    Citi ဘဏ္ကေတာ့ ေႀကြးျမီယူျခင္းကို မတားဆီးနိုင္ခ့ဲေသာ္လည္း  ေစ်းကြက္စာရင္းအရ ေႀကြးျမီ အတိုးမ်ား၏ စာရင္းမ်ားရွင္းထုတ္ပစ္ျခင္းကို လုပ္ေဆာင္ခ့ဲရသည္။ စာရင္းေဟာင္းမ်ားကို ရွင္းထုတ္ေပးျပီး စာရင္းအသစ္ ျပန္လည္ ထားရွိျခင္း (Roll over) ျပဳ လုပ္ခ့ဲသည္။ Citibank သည္ စာရင္းရွင္းထုတ္ျခင္း အစီအစဥ္ကို ၁၉၃၀ မွ ၂၀၁၀ ခုနွစ္ထိ နွစ္ေပါင္းရွည္ႀကာစြာ ျပဳ လုပ္ခ့ဲရသည္။ ထိုက႔ဲသို႔ အေႀကြးဆံုးစာရင္းမ်ား ကို ရွင္းထုတ္ျပီးေနာက္  စီးပြားေရးထြန္းသစ္စလမ္းေႀကာင္း (EM) ေပၚ ရွိေနေသာ နိုင္ငံမ်ားသည္ အသံုးစရိတ္မ်ား ၊ သြင္းကုန္ တင္သြင္းမွဳ မ်ား ေလ်ာ့ခ်ရေတာ့မည္ ျဖစ္ျပီး ၄င္းတို႔ ၏ေႀကြးျမီမ်ားကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဆပ္ရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၄ ခုနွစ္တုန္းက မကၠဆီကိုနိုင္ငံတြင္ျဖစ္ခ့ဲေသာ ေႀကြးျမီ ပ်က္ကပ္ သည္ ေက်ာ္ႀကားခ့ဲျပီး 'Tequila Crisis'ဟု အမည္တြင္သည္။

  ယခုအခါ လက္တင္အေမရိက နိုင္ငံမ်ားမွ ဘဏ္မ်ားထက္ အာရွက်ားမ်ားျဖစ္ႀကေသာ စကၤာပူ ၊ ထိုင္ဝမ္ ၊ ေတာင္ကိုရီးယား နွင့္ ေဟာင္ေကာင္တို႕ရွိ ဘဏ္ႀကီးမ်ားကို ပစ္မွတ္ထားလာႀကသည္။ ၁၉၈၂ ခုနွစ္ လက္တင္အေမရိကန္ ေႀကြးျမီပ်က္ကပ္ျဖစ္ျပီးေနာက္ ၁၅ နွစ္အႀကာတြင္ ၄င္းက႔ဲသို႕ ေႀကြးျမီပ်က္ကပ္အႀကီးစားျဖစ္ခ့ဲေသးသည္။ ၁၉၉၇ခုနွစ္ ဇြန္လ၌ ထိုင္းနိုင္ငံတြင္ျဖစ္သည္။ ၄င္းပ်က္ကပ္ျဖစ္ျပီးေနာက္ပိုင္း ထိုင္းနိုင္ငံတြင္းသို႕ ေငြသားစီးဝင္မွဳ မ်ားလာခ့ဲသည္။ ထိုင္းနိုင္ငံအတြင္းမ်ားစြာေသာ အိမ္ရာ တည္ေဆာက္မွဳ စီမံကိန္းမ်ား ၊ အပန္းေျဖလုပ္ငန္းမ်ား ၊ ေဂါက္ကြင္းစီမံကိန္းမ်ားနွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအေဆာက္အအံုမ်ားတို႕ အတြက္ ေငြလိုအပ္မွဳ မ်ားခ့ဲသည္။ ထိုင္းဘတ္ေငြနွင့္ ေဒၚလာ တို႕ ယွဥ္တြဲခ်ိတ္ဆက္(Pegged)ထားေသာေႀကာင့္ ေဒၚလာအေျခခံေသာ ေဒၚလာဘတ္ေငြေႀကးအတြဲ ေပၚ ရင္းနွီးျမဳပ္နွံ ေသာ သူမ်ားအတြက္ ဆံုးရွံုးနိုင္ေခ် အႏၱရာယ္ကင္းျပီး အက်ိဳးအျမတ္ျဖစ္ထြန္းမွဳ မ်ားခ့ဲသည္။ ရုတ္တရက္ ဘတ္ေငြ ေစ်းနုန္းတက္ခ့ဲျပီး ရင္းနွီးျမဳပ္နွံသူမ်ားက အျမတ္ပိုင္းထုတ္ႀကျပီး ေဒၚလာတြင္ ျပန္လည္ရင္းနွီးထားႀကသည္။ ထိုအခါ ထိုင္းဘဏ္မ်ားမွာ နိုင္ငံျခားရင္းနွီးျမဳပ္နွံသူမ်ား၏ ေစ်းကစားမွဳေႀကာင့္ ဘတ္ေငြ တန္ဖိုးက်ဆင္းကာ ဆံုးရွံုးမွဳ ႀကီးမားခ့ဲသည္။ 

  ထိုက႔ဲသို႕ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး အျခားေသာ အာရွနိုင္ငံမ်ားတြင္လည္းျဖစ္ဖူးသည္။ နာမည္ေက်ာ္Hedge Fund ႀကီးျဖစ္သည့္ LTCM (Long Term Capital Management) ဘ႑ာေရးအႀကပ္အတည္းႀကီး မျဖစ္ခင္ မေလးရွား ၊ အင္ဒိုနီးရွား ၊ ေတာက္ကိုရီးယား နွင့္ ေနာက္ဆံုး ရုရွား ထိ ကူးစက္ပ်ံ႕ နွံ႕ ခ့ဲဖူးသည္။ LTCM ႀကီး အား ေဝါစထရိမွ ဘဏ္ေပါင္း ၁၄ ခုတို႕က ေဒၚလာ ၄ ဘီလီယံပမာဏခန္႕ ေထာက္ပ့ံျပီး ဝုိင္းဝန္းကယ္ဆယ္ႀက၍ ေဒဝါလီခံရခါနီး အေျခအေနမွ လြတ္ေျမာက္လာခ့ဲသည္။ ဤ သည္မွာ လြန္ခ့ဲေသာ ဆယ္စုနွစ္မ်ားက EM ျဖစ္ေပၚျခင္းမွ သင္ခန္းစာယူစရာမ်ား ျဖစ္သည္။ အဓိကကေတာ့ ေငြေႀကးအရန္သိုမွီးမွဳ ကို ပမာဏအဆမတန္ခ်ဲ႕ ထားႀကလ်ွင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ေသာ နိုင္ငံတကာ ေငြသားစီးဆင္းမွဳ ႀကပ္တည္းလာျပီး ဘ႑ာေရး ပ်က္ကပ္ျဖစ္ေပၚ ျခင္းကို ကာကြယ္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။ 

   ထို႔အျပင္ EM ျဖစ္လာလွ်င္ ေငြလဲလွယ္နုန္းသည္လည္း ပံုမမွန္ေသာ လဲလွယ္နုန္း ျဖစ္ေပၚလာေစျပီး အဖ်က္သမား ေစ်းကစားသူႀကီး ေဂ်ာ့ဆိုးေရာစ့္တို႕ အႀကိဳက္ျဖစ္လာေစမည္။ ၁၉၉၇ ခုနွစ္ ထိုင္း ပ်က္ကပ္တုန္းကဆိုလွ်င္ ေဂ်ာ့ဆိုးေရာစ့္မွ ဘတ္ေငြမ်ားကို (Short position) အေရာင္း ဘက္မွ ေလာင္းေႀကးထပ္ ေစ်းကစားသြားခ့ဲရာ ေငြလဲလွယ္နုန္းမ်ား ရုတ္တရက္ က်ဆင္းလာျပီး အရန္ေငြ ထားရွိမွဳ ျပတ္လပ္သြားခ့ဲရသည္။ ယခုအခါ အေမရိကန္ ၊ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားနွင့္ အထူးသျဖင့္ BRICS (ဘရာဇီး၊ ရုရွား၊ အိႏၵိယ၊ တရုတ္နွင့္ ေတာင္အာဖရိက) နိုင္ငံမ်ားတို႕တြင္ EM model အတိုင္း ရွိေနႀကသည္။

   အာဂ်င္တီးနားနိုင္ငံတြင္လည္း EM model အတိုင္းရွိေနျပီး နိုင္ငံ၏ ေႀကြးျမီလိုေငြျပမွဳ နွင့္ အရန္ေငြထားရွိမွဳ အခ်ိဳး ၁၂၀ % ေက်ာ္လာသည္။ ေရနံ အဓိက ထြက္ရွိရာ ဗင္နီဇြဲလားနိုင္ငံသည္လည္း အခ်ိဳး ၁၀၀ % ခန္႔ရွိလာသည္။ ထိုလကၡဏာသည္ EM model ေႀကြးျမီ ပ်က္ကပ္ ျဖစ္ေပၚလာေတာ့မည္ကို ညႊန္ျပေနျခင္းသာမက ပ်က္ကပ္စတင္ေနသည့္ လကၡဏာလည္းျဖစ္သည္။ နိုင္ငံတကာတြင္ ေႀကြးျမီ ထူေျပာလာျပီး တရုတ္ကေတာ့ ျပင္ပ ေႀကြးျမီ ထူေနေသာ္လည္း ေဒၚလာ အရန္ေငြ ထားရွိမွဳ ေဒၚလာ ၃ ထရီလီယံ ေက်ာ္ရွိထားေသာေႀကာင့္ ပ်က္ကပ္မွ ေက်ာ္လႊားနိုင္ေခ်ရွိေနသည္။ ျပႆ     နာမွာ ၄င္းပ်က္ကပ္မ်ိဳးသည္ နိုင္ငံတစ္နိုင္တြင္း ျဖစ္ေပၚ ရံုမွ် မက တျခားနိုင္ငံမ်ားသို႔ပါ ကူးစက္ပ်ံ႕ မနွံ႕ တတ္သည့္သေဘာရွိေလသည္။ သမိုင္းတြင္လည္း ထိုသို႕ ကူးစက္ပ်ံ႕ နွံ႕ျခင္းျဖစ္ခ့ဲသည္။ 

 IMF ကေတာ့ မႀကာမီ ေခ်းငွားျခင္း ကို ရပ္တန္႔ လိုက္ဖို႕ရွိေနျပီး အင္အားေတာင့္တင္းေသာ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားျဖင့္ ၄င္းအေျခအေနကို ေက်ာ္လႊားသြားဖို႔ရွိေလသည္။ သို႔ေသာ္ IMF ၏ အင္အားေတာင့္သည္ဟု ဆိုေသာ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ား သည္လည္း ၄င္းတို႕ကိုယ္တိုင္ ျပႆ     နာမ်ားျဖင့္တိုင္ပတ္ေနသည္။ အေမရိကန္ကေတာ့ သမၼတ ထရမ့္ လက္ေအာက္တြင္ တစ္ကုိယ္ေကာင္းဆန္စြာ 'America First' လုပ္မည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ အတိုင္အေဖာက္ မညီျခင္းက (EMs )ထြန္းသစ္စေစ်းကြက္မ်ား၏ ျပိဳလဲ ယိမ္းယိုင္မွဳအေနအထားကို ကူညီေထာက္ပံ႕ေပးေတာ့မည္ မဟုတ္နိုင္ေတာ့ေပ။ ထို႕ေႀကာင့္ ထြန္းသစ္စေစ်းကြက္မ်ား၏ ထိန္းမနိုင္သိမ္းမနိုင္အေနအထားသည္ မႀကာမီ ျပိဳလဲ ပ်က္ဆီးအေနအထားျဖစ္လာနိုင္ေတာ့မည္။

  ယခုအခါ IMF မွ ကမၻာ့အရန္ေငြထားရွိမွဳ ေနရာတြင္ ထိပ္ဆံုးေနရာမွ ဦးတည္ေနေသာ ေဒၚလာအစား ၄င္းတို႕ ဖန္တီးထားေသာ SDR ေငြ ကို အစားထိုးေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ SDR (Special drawing rights) သည္ ကမၻာေပၚတြင္ မရွိမျဖစ္ ဗဟိုဘဏ္မ်ား၏ အရန္ေငြေႀကးတစ္ရပ္ျဖစ္လာမည္။ SDR ကို ေဒၚလာအစားထိုးကမၻာ့အရန္ေငြေႀကးအျဖစ္အသံုးျပဳလာေစဖို႕ရန္ ေနာက္ကြယ္မွ လူ႕မလိုင္မ်ားကလည္း ႀကိဳးစားေနႀကသည္။ ထို႕ ေႀကာင့္ ကမၻာ့ေႀကးျမီပ်က္ကပ္ႀကီးျဖစ္လာဖို႔ ေျခတစ္လွမ္းအလို၌သာ ရွိေနပါေတာ့သည္။
Credit#Nang_Kham_Thiri_Oo
Sort:
Trending
[-]
steemitboard (66) 6 years ago
Congratulations @cd851! You have completed the following achievement on Steemit and have been rewarded with new badge(s) :
You published your First Post
You got a First Vote
Award for the number of upvotes received
_{Click on the badge to view your Board of Honor.}
_{If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word STOP}
To support your work, I also upvoted your post!
Do not miss the last post from @steemitboard:
SteemitBoard World Cup Contest - The results, the winners and the prizes
Do you like SteemitBoard's project? Then Vote for its witness and get one more award!
$0.00
steemitboard (66) 5 years ago
Congratulations @cd851! You received a personal award!
Happy Birthday! - You are on the Steem blockchain for 1 year!
_{You can view your badges on your Steem Board and compare to others on the Steem Ranking}
ကမၻာ့ေႀကြးျမီပ်က္ကပ္သစ္ အစပ်ိဳးခ့ဲေလျပီလား

Vote for @Steemitboard as a witness to get one more award and increased upvotes!
