Piotr Michałowski, Dziewczyna wiejska, 1840-1848, MNK
Nigdy nie zajmowałem się głębiej Piotrem Michałowskim i teraz zaczynam coraz bardziej tego żałować. Nie żebym czuł, że mam coś ważnego do powiedzenia na temat jego malarstwa. Raczej myślę o zajmowaniu się polegającym wyłącznie na wnikliwym i długotrwałym patrzeniu jego obrazy i nie próbowaniu definiowania czegokolwiek, zanim same obrazy nie ułożą się w znaczącą całość. Każdy z nich jest fascynujący. Całkiem możliwe, że wszystkie one nigdy się w żadną całość nie ułożą, ale to nic. Wydawało mi się, że znam je i pewnie znałem, ale zaczynam powoli je zapominać, tak jak ten. Chociaż tego na pewno nigdy nie widziałem w naturze, pewnie na reprodukcji. Zadziwiające, że nie było go na wystawie Michałowskiego w 2000 roku. Jest w nim ta zachwycająca pewność i precyzja nawet najbardziej zamaszystego gestu, jaka cechuje malarza, dla którego malowanie tsało się czynnością niemal odruchową i pozaświadomą. Gdybym dziś pisał książeczkę o portrecie polskim na pewno bym go w niej umieścił. Może nawet na okładce.