Od 1 stycznia 2023 roku ma wejść w życie nowa ustawa "o ochronie ludności i bronie cywilnej". Zastąpi one dotychczas funkcjonujące ustawy o stanie klęski żywiołowej, o zarządzaniu kryzysowym, o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz wspomniana część ustawę o wyrównywaniu strat majątkowych.
W projekcie ustawy, która jest przygotowywana przez MSWiA, możemy przeczytać: "[Ustawa] stanowi zintegrowaną działalność organów administracji publicznej oraz podmiotów ochrony ludności mającą na celu zapewnienie bezpieczeństwa obywateli w sytuacji wystąpienia zagrożeń naturalnych lub wywołanych działalnością człowieka, w tym ochronę życia i zdrowia ludności, ochronę mienia, dziedzietwa kulturowego oraz środowiska naturalnego".
Reforma stanu nadzwyczajnego
Ustawa wprowadza dwa nowe stany nadzwyczajne. Obok stanu wojny, wyjątkowego oraz klęski żywiołowej, mają pojawić się stany podniesionej gotowości - stan pogotowia (niższy) i stan zagrożenia (wyższy). Stan pogotowia będzie mógł zostać wprowadzony przez ministra spraw wewnętrznych, wojewodę lub premiera. Stan zagrożenia wyłącznie przez premiera. Prezes rady ministrów będzie miał także możliwość przedłużenia obu stanów podniesionej gotowości na okres dłuższy niż 30 dni..
Minister SWiA przejmie ponadto nadzór nad Krajowym Systemem Ostrzegania i Alarmowania. Regionalny System Ostrzegania (RSO) zastąpi RCB w wysyłaniu informacji społeczeństwu o zagrożeniach poprzez alert SMS.
Karetka w każdej gminie i szkolenia z pierwszej pomocy
W planach ustawy jest zakup 2812 ambulansów, które zostaną rozdystrybuowane dla każdej gminy oraz jednostek Państwowej Straży Pożarnej. OSP oraz PSP będzie ponadto wspierać Państwowe Ratownictwo Medyczne w transporcie. Na zakup ambulansów zostanie przeznaczona kwota 2,3 mld zł.
Przewidziano wreszcie rozszerzenie nauczania pierwszej pomocy w szkołach – minimum 40 godzin dla klas maturalnych.
Zgodnie z zapowiedziami podniesione zostaną zapomogi wypłacane poszkodowanym w wyniku klęsk żywiołowych z 6 tysięcy złotych do 10 tysięcy złotych, a także wsparcie na odbudowę domów z 200 tysięcy złotych do 300 tysięcy złotych. O zasiłek celowy wnioskować się będzie do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a o zasiłek na remont do wojewody. W wypłacaniu odszkodowań ma pomóc wspomniany w ustawie Państwowy Fundusz Celowy Ochrony Ludności. Od 2024 r. na fundusz przeznaczane będzie co najmniej 0,1% PKB rocznie, a w 2023 r. – 1 mld zł.
Czytaj także: Tarcza Solidarnościowa ma uchronić Polaków przed gwałtownym wzrostem cen energii elektrycznej
Projektowana ustawa ureguluje też kwestie zadań obrony cywilnej w czasie m.in. wojny. Za organizację tej obrony odpowiadać będzie szef MSWiA jako Szef Obrony Cywilnej Kraju. Z kolei komendant główny Państwowej Straży Pożarnej jako komendant główny formacji obrony cywilnej będzie odpowiedzialny za przygotowanie i koordynację działań ratowniczych i humanitarnych.
Nie obyło się bez kontrowersji
Zgodnie z nową ustawą, rząd nie będzie już płacił zadośćuczynienia za poniesione straty materialne, które powstałyby w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego..
Oznacza to, że podczas stanu nadzwyczajnego, zamkniętemu na ten czas przedsiębiorstwu zostanie wypłacone odszkodowanie, ale tylko ze względu na sam fakt ogłoszenia tego stanu. Potencjalne zyski, które mogłoby zyskać przez ten okres, nie zostaną zrekompensowane. Również w przypadku bankructwa firmy nie będzie przysługiwało zadośćuczynienie.
Maciej Wąsik, wiceminister spraw wewnętrznych, powiedział dla "Rzeczpospolitej", że "żaden rząd, mimo licznych powodzi, nie wprowadził dotychczas stanu klęski żywiołowej z obawy właśnie o odszkodowania, których państwo nie byłoby w stanie spłacić".
Pojawiają się również głosy, że przygotowywana ustawa jest niezgodna z konstytucją.
Dr Kamil Stępniak zwraca uwagę, że stan pogotowia oraz stan zagrożenia wchodzą w kompetencję stanu klęski żywiołowej wpisanej w konstytucję. Stany podniesionej gotowości wprowadzają szereg innych praw i podnoszą uprawnienia rządu, które nie są wspomniane w ustawie zasadniczej, np. "organ, który wprowadzi samodzielnie niekonstytucyjny stan może dzięki temu mechanizmowi prawnemu przejąć władzę nad samorządem terytorialnym na mocy jednoosobowej decyzji".
Tekst opublikowany pierwotnie na portalu [narodowcy.net]( https://narodowcy.net/reforma-ustawy-o-stanie-nadzwyczajnym-wiecej-uprawnien-dla-rzadu-i-brak-zadoscuczynienia-za-poniesione-straty/)
