source
Bugün, Hawthorne araştırmalarını ve bu araştırmaların ışığında neoklasik yaklaşmının bireyi ve çalışma gruplarını yeniden tanımlamasını anlatacağım.
1924 yılında Hawthorne adındaki bir elektirik fabrikasının işçileri üzerinde verimliliği etkileyen iç ve dış faktörleri analiz etmek için yıllar süren bir çalışma yapılmıştır. Çalışma Elton Mayo önderliğinde yürütülmüş ve klasik dönemde başarılı olan motivasyon ve verimlilik arttırım çalışmalarında kullanılan çalışma koşullarının iyileştirilmesi ya da ücret artırımı gibi işletmeye direk maliyeti olan araçlara ihtiyaç olmadan da çalışan performansının yükseltilebilceğini hatta ve hatta bunun neredeyse sıfır maliyet ile gerçekleştirilebileceğini kanıtlamıştır. Peki Elton Mayo bunu nasıl ve hangi çalışmalarla gerçekleştirdi.
IŞIKLANDIRMA DENEYİ
Bu deneyde ışık miktarının ve kalitesinin işçiler üzerindeki etkileri gözlenmiştir. İşçiler, deney ve kontrol olmak üzere iki ayrı gruba ayrılmış ve deney sonucunda verimliliğin arttığı gözlenmiştir. Ancak deney grubunun, sistemli ve örgütsel çalışması, kontrol edildiklerini bildiklerinden dolayı kaynaklandığı düşünülmüş ve net fikir alınamamıştır.
Bu olay Hawthorne etkisi olarak litaratüre girmiş ve deney grubuna kesin olarak güvenilemeyeceği kanısına varılmıştır.
ROLE MONTAJ ODASI DENEYLERİ
Bu deneyde fiziki çalışma şartlarının verimliliğe olan etkisi gözlenmiştir. İş haftası ve uzunluğuna göre vardiya sırasında mola sayıları ve süreleri arttırılmıştır. Ancak sonuç beklenildiği gibi olmamış ve verim alınamamıştır. Böylece fiziki çalışma koşullarının iyileştirilmesinin verimliliği tek başına etkilemediği kanısına varılmıştır.
SERİ BAĞLAMA GÖZLEM ODASI DENEYİ
Bu deneyde işçilere işlerini sevip sevmedikleri sorulmuş ve dürüst cevaplar istenmiştir. Bunun yanı sıra çalışma gruplarının arasındaki iletişime, üstleriye ve altlarıya olan ilişkilerine,sosyal yaşantılarındaki problemlerine ve hayattaki beklentilerine kadar işçilerle ilgili bir çok konu konuşulmuştur. Elton Meyo verilen cevapların hiçbirini yönetimle paylaşmamış ama işçilerin sorunlarına,istek ve beklentilerine dair bir şey de söylememiştir. Onları sadece dinleyip deneyi sonlandırmıştır.
Yapılan bu deneyin ardından işçiler kendilerine değer verildiğini düşünmüş ve sıkıntılarını birileriyle paylaşmak onların iş verimliliğini arttırmıştır.
SONUÇLAR
Yapılan deneylerin ardından klasik dönemde değinilmeyen iki temel unsur yeniden tanımlanmış ve yönetimde neoklasik döneme geçiş yapılmıştır.
Klasik dönemde bireyin üretimde makinenin bir dişlisi olduğu ve ücret arttırımıyla motive edilebileceği söylenir.
Hawthorne araştırmalarını ardından birey(insan) çalışma ortamındaki arkadaşlarıyla olan iletişiminin,sosyal hayatlarının ve psikolojilerini de üretimdeki verimlilikte önemli etkenler olduğu kabul edilmiştir.
OKUDUĞUNUZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
Aramıza hoşgeldin Alim Şermet Bey
Teşekkür ederim Kağan Bey.